Logo Magiczny Kaukaz wersja mała z napisem

Sylwester dwa razy? Czyli nowy rok w Gruzji

Kultura i tradycja

Sylwester dwa razy? Czyli nowy rok w Gruzji

Bardzo lubię Nowy Rok, gdyż pamiętam od dzieciństwa ten dzień jako dzień radości. Dawanie prezentów, dużo pysznego jedzenia i dzień, w którym nie odcięto prądu w nocy (w Gruzji w latach 90. prąd był dostarczany tylko w ograniczonym czasie).

“Co przyniesie nam nowy rok?” Słyszałam to pytanie od ludzi wokół mnie i ciągle myślałem, jak nowy rok ma komuś coś „przynieść”? Mimo tego, że nie wierzę w przesądy, lubię noworoczne tradycje, które mają coś magicznego w sobie, kiedy „wolno” o czymś sobie pomarzyć.

Dla Gruzinów Nowy rok jest dość ważnym rodzinnym świętem, gdyż członkowie rodziny starają się być razem i spędzać ten dzień w miłej atmosferze. Dużo wina, jedzenia, oświetlona choinka, gości po północy, porozrzucane cukierki i mandarynki. Co jeszcze? Jak Gruzini obchodzą nowy rok i dlaczego dwa razy? O tym poniżej

Nowy rok po gruzińsku 

W Gruzji Nowy Rok obchodzimy dwa razy.

Tak, bo pierwszy Nowy Rok to tylko wstęp :)

Żarty żartami, a tak poważnie, ten zwyczaj związany jest z religią. Gruzja jest krajem prawosławnym. Nasza cerkiew kieruje się starym kalendarzem juliańskim, który jest o dwa tygodnie „opóźniony” w stosunku do kalendarza gregoriańskiego (stosowany w kościele katolickim (i ogólnie na całym świecie). Więc 25 grudnia u nas przypada na 7 stycznia w starym stylu (choć to tylko kalendarz kościelny). 7 dni po Bożym Narodzeniu przychodzi Nowy Rok, który przypada na 14 stycznia. Czyli okazuje się, że w Gruzji Nowy Rok obchodzimy dwa razy – 1 stycznia (według kalendarza oficjalnego) i 14 stycznia (według kościelnego kalendarza). 

Jak odchodzą w Gruzji Nowy Rok?

W Gruzji noworoczne tradycje i przesądy nadal są przestrzegane i oczywiste na różnych stopniach. Niektórzy traktują je zbyt poważnie, a dla niektórych to po prostu część zabawnego noworocznego zwyczaju. 

Wieczorem przygotowujemy stół na 8-9 godzinę. Członkowie rodziny gromadzą się wokół stołu, każdy stara się ubierać się pięknie i być w dobrym nastroju. Tzw. Pierwszy toast jest podsumowaniem roku: Żegnamy stary rok, wspominamy jakie nowości spotkały nas w tym roku i jakie ważne rzeczy zrobiliśmy. Dziękujemy staremu roku, że był jaki był (mimo wszystko) i odsyłamy go w przeszłości z szacunkiem.

W naszej rodzinie jest zwyczajem, że w Nowy Rok telewizor włącza się na kanał publiczny, który na kilka godzin przed Nowym Rokiem pokazuje koncert na żywo z Tbilisi z udziałem znanych piosenkarzy show-biznesu i showmanów (nie polecam jednak zrobić to samo :D). Gdy tylko wybije godzina 12, patriarcha Ilia II. składa nam w telewizji życzenia z okazji Nowego Roku, i słychać polifoniczną gruzińską pieśń ludową „Mravalżamieri”. A potem prezydent dołącza do składania życzeń na żywo ze swojego pałacu. Wszystko to odbywa się na tle głośnych i kolorowych fajerwerków (niestety w Gruzji jeszcze dużo się używa). Członkowie rodziny gratulują sobie nawzajem nadejścia Nowego Roku i częstują się gozinakiem (słodycz gruzińska), czekoladą lub innymi słodyczami, które mają symboliczne znaczenie – słodkiego spędzenia całego roku.

Dekoracja noworoczna

Gruzja dzieli się na dwa główne regiony – wschodni i zachodni. W zachodniej Gruzji zamiast choinki mają cziczaki ჩიჩილაკი, który jest ozdobą z drzewa orzechowego. Pręt wycięty z tego materiału suszy się, a następnie struga się go w taki sposób, by uzyskać długie, kręcone strużyny, które na jednym z końców pozostają przytwierdzone. Zamiast zabawek zawiesza się na nim słodycze i cukierki jako symbole dobrobytu. We wschodniej Gruzji rozpowszechnione są choinki, w większości przypadków sztuczne, które również ozdabia się sztucznymi zabawkami i dekoruje dom aż do 19 stycznia.

Jednak globalizacja dotknęła również regiony Gruzji i już we wschodniej Gruzji można spotkać drzewka cziczaki, a na zachodzie choinki, czasem to i to razem.

Dekoracja noworoczna w gruzińskich miastach też jest świąteczna. W tym szczególną uwagę zasługuje Tbilisi. Stolica Gruzji bardzo pięknie się przebiera. Mamy wielką choinkę przed budynkiem parlamentu, a w pobliżu, na ulicy Orbeliani odbywają jarmarki noworoczne, gdzie możesz się napić grzane wino czerwone lub zjeść dobrego burgera czy kupić noworoczne pamiątki.

Mekwle – czy ma dobrą nogę?

Mekwle მეკვლე jest gościem specjalnym w nowym roku. Pierwsza osoba, która wchodzi do domu po dwunastej godzinie, jest naszym mekwlem. To jest osoba, która ponosi „wielką odpowiedzialność” za szczęście lub nieszczęście rodziny. To czy ten rok będzie udany czy nie zależy od mekwle i jego "nogę". 😊

Mekwle wchodzi do domu ze słodyczami w ręku, często już od progu rzuca kolorowe cukierki do pokoju, z okrzykiem „wszystkiego najlepszego” i życzeniami noworocznymi,  a następnie siada przy stole. Mekwle może być zarówno zaproszonym, jak i nieproszonym gościem.

Mekwe może być też dziecko

Uczta imprezy

Noworoczny stół w Gruzji jest dość różnorodny i bogaty. Obok innych tradycyjnych gruzińskich potraw, można znaleźć dania niezbędne na noworocznym stole, takie jak gozinaki გოზინაყი (słodycze z miodu i orzechów włoskich), czurczchela  ჩურჩხელა (gruziński deser z orzechów i winogron, który wygląda jak świeca)  saciwi საცივი (gotowane mięso z indyka w sosie orzechowym), chaczapuri ხაჭაპური (placek z serem) chleb gruziński – szoti შოთი i oczywiście wino. To są obowiązkowe elementy noworocznego stołu. Pijemy białe wino (rkaciteli), oczywiście w towarzystwie tamady (toastmastera) i dużo toastów.

Nieskończona kolejka na chleb

W Gruzji jemy duuuuużo chleba, znacznie więcej niż w Polsce. (Dla porównania powiem, że prawie każdy Gruzin, który do Polski przyjeżdża, ze smutkiem podkreśla, że w Polsce nie podają chleba w takiej ilości, do jakiej są przyzwyczajeni.)

Tradycyjny gruziński chleb to jednak sztuka kuchni gruzińskiej i powinien znaleźć się na każdym noworocznym stole. Na co dzień w sklepie można kupić zwykły chleb, jednak w święta i na Nowy Rok ludzie zawsze kupują w piekarniach chleb wypiekany w tradycyjnym piecu zwanym tone თონე. Czasami kolejki 31 grudnia są tak długie, że trzeba czekać kilka godzin, ponieważ ludzie kupują wystarczającą ilość chleba na kilka dni, tak jak impreza i przyjmowanie gości może trwać jeszcze tydzień. 😊

Gruziński chleb szoti

Czy w Gruzji sylwester jest bardziej rodzinnym świętem niż wigilie?

Faktem jest, że w Gruzji dniem rodzinnych spotkań, rozdawania prezentów i zabawy jest raczej Nowy Rok niż Boże Narodzenie, w przeciwieństwie do Polski i innych krajów europejskich. To jednak wynika z niedawnej 70-letniej sowieckiej przeszłości Gruzji. Ponieważ w Związku Radzieckim powszechna była ideologia ateistyczna, Nowy Rok łączył w sobie radość i zwyczaje związane ze świętem Bożego Narodzenia i tak do dziś zostało.

Dawanie prezentów członkom rodziny też nie jest zbyt wielkim zwyczajem w gruzji. Zwykle tylko dzieci dostają prezenty od Tovlis babua (dziadek śniegu), gruzińskiego "Św. Mikołaja" który przychodzi w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia.

Gaumardżos (na zdrowie)!

Boże Narodzenie w Gruzji jest świętem o charakterze głównie religijnym. Wierzący uczestniczą w świątecznej mszy, następnie organizowana jest ogólna procesja z pieśnią kościelną „Alilo”. Od niedawna za inicjatywę naszego Patriarcha Ilii II zwyczajem stało się zapalanie świecy w oknie w nocy bożego narodzenia, co jest symbolicznym znakiem, że jest się gotowym na przyjęcie Zbawiciela do swojego domu i serca. O bożym narodzeniu dowiesz się więcej w moim artykule.

Najpierw w domu, a potem zobaczę …

Najczęściej usłyszysz od młodszych frazę "najpierw w domu, a potem zobaczę" na pytanie – jakie masz plany na sylwester? Ludzie starają się spędzać Nowy Rok w domu, a po 12 zaczynają wychodzi, do przyjaciół lub sąsiadów, do klubu albo wychodzą na spacer. 

Gość jest szczególnie cenny w Nowym Roku, dlatego niezależnie od tego, gdzie się udasz, możesz być pewien, że wszędzie znajdzie się dla Ciebie lampka wina. Ważne jest jednak nie zapomnieć schować kilka cukierków w kieszeni na przywitanie. 

Fabrika

Bedoba – jak spędzisz ten dzień, takie będą kolejne dni w tym roku

Drugi stycznia jest dzień losu. Mówi się, że tak, jak spędzisz ten dzień, takie będą dla ciebie pozostałe dni w tym roku. Dlatego ludzie starają się być w dobrym nastroju i robić to, co sprawia im przyjemność. Do tego czasu powinni także spłacić swoje długi (jeśli mają), wybaczyć, kochać i uśmiechać się lub robić, cokolwiek chcą, żeby pozostałe dni były tak niemniej fajne i przyjemne. 

Polecam pić gorącą czekekoladę na dzień bedoba :))

Stary Nowy Rok

Wieczór 13 stycznia stół jest zastawiony na Stary Nowy Rok. Dzień oficjalnie nie istnieje jako święto, choć powtarza się ten sam scenariusz co w noc 31 grudnia. Stół jest tak bogaty i różnorodny, jak opisałam powyżej. Mekwle również rzucaj cukierki z progu, a wino jest tak samo pite z toastami. Po prostu siedzisz przy stole i myślisz, że masz déjà-vu i widziałeś to wszystko nie tak dawno temu.

Mam nadzieję, że teraz więcej wiesz na temat jak się spędza nowy rok w Gruzji i dlaczego dwa razy. Co myślisz o takich zwyczajach noworocznych? Napisz w komentarzu!

Tagi:

Nowy rok,obyczaje,święta,sylwester,tradycje

Podziel się

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Kategoria

Masz ochotę na wakacje w Gruzji?

Tatia Meltauri, dyrektor Magicznego Kaukazu

Masz pytania?

Nie ma sprawy. Chętnie Ci pomożemy.